Ανθρώπινα Δικαιώματα. [Τάσος Βαγενάς].

Η καταδίκη εφήβων σε θάνατο αντικατοπτρίζει την πολυπλοκότητα των συμπεριφορών σχετικά με την εσχάτη των ποινών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αν και οι 23 από τις 32 Πολιτείες που εφαρμόζουν τη θανατική ποινή επιτρέπουν την εκτέλεση ανήλικων εγκληματιών, λίγες από αυτές έχουν πραγματοποιήσει τέτοιες εκτελέσεις.

Υπάρχουν όμως 80 ανήλικοι εγκληματίες σε όλη τη χώρα που έχουν καταδικαστεί σε θάνατο ­ πρόκειται για εκείνους που ήταν 18 ετών όταν τέλεσαν το αδίκημα. Αποτελούν βέβαια ένα μικρό ποσοστό στο σύνολο των θανατοποινιτών. Και φέτος αναμένεται να εκτελεστούν περισσότεροι από κάθε άλλη φορά από την εποχή που επανήλθε η θανατική ποινή, το 1976. Οι μισοί από τους καταδικασθέντες ανηλίκους βρίσκονται στο Τέξας και στην Αλαμπάμα και τέσσερις εκτελέστηκαν εφέτος. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο αριθμό εκτελεσθέντων από το 1954, όταν εκτελέστηκαν έξι έφηβοι στις Πολιτείες της Φλόριδας και της Γεωργίας.

Το Ανώτατο Δικαστήριο της Γεωργίας αποφάσισε πρόσφατα να αναστείλει  επ' αόριστον την εκτέλεση του Αλεξάντερ Γουίλιαμς, 32 ετών σήμερα, ενός διανοητικά άρρωστου κρατουμένου ο οποίος επρόκειτο να οδηγηθεί στην ηλεκτρική καρέκλα για έναν φόνο που διέπραξε σε ηλικία 17 ετών. Θα περάσουν μήνες προτού ληφθεί οριστική απόφαση για την τύχη του.

Στον Γουίλιαμς χορηγήθηκε αναστολή, επειδή στην Πολιτεία της Γεωργίας οι εκτελέσεις σε ηλεκτρική καρέκλα έχουν προσβληθεί δικαστικώς με το επιχείρημα ότι αποτελούν μια απάνθρωπη και ασυνήθιστη τιμωρία. Σε αυτή την Πολιτεία έχει να γίνει εκτέλεση από το 1998.

Στη Νότια Καρολίνα, όπου τέσσερις νεαροί είναι καταδικασμένοι σε θάνατο, ο εισαγγελέας Γουέιν Μπέιλι εξέφρασε μια αρκετά δημοφιλή στους υποστηρικτές της θανατικής ποινής άποψη για όσους διέπραξαν σοβαρά εγκλήματα όταν ήταν μικρότεροι από 18 ετών. «Αν διαπράξεις ένα έγκλημα» είπε ο κ. Μπέιλι «οι ένορκοι πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν τη θανατική ποινή».

Αλλά ακόμη και αρκετοί εισαγγελείς που τάσσονται υπέρ της θανατικής ποινής, όπως επίσης και εθνικές οργανώσεις που είναι ουδέτερες στο θέμα αυτό, εκφράζουν ανησυχία για την καταδίκη σε θάνατο εκείνων που, με βάση τους περισσότερους νόμους, ήταν ακόμη παιδιά όταν διέπραξαν το έγκλημα για το οποίο κατηγορούνται.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια από τις επτά χώρες στον κόσμο που επιτρέπουν τέτοιες εκτελέσεις, σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών. Σε αρκετές διεθνείς συμβάσεις για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υπάρχουν διατάξεις που απαγορεύουν αυτή την πρακτική, συμπεριλαμβανομένης και της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Παιδιών, την οποία δεν έχουν επικυρώσει μόνον οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σομαλία.

Το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών τάχθηκε υπέρ της συνταγματικότητας της θανατικής ποινής για όσους είναι 16 ή 17 ετών με απόφαση του 1989, η οποία εγκρίθηκε με μία ψήφο διαφορά. Οι γνώμες των νομικών διίστανται όμως για το κατά πόσον η απόφαση αυτή συνιστά απαγόρευση της εκτέλεσης των ατόμων αυτών. Από την εποχή που επανήλθε η θανατική ποινή δεν έχει εκτελεστεί κανένας με ηλικία μικρότερη των 16 ετών όταν διέπραττε το αδίκημα για το οποίο κατηγορείται. Εκτελέστηκε μόνο ένας που ήταν 16 ετών.

Ο Αλεξάντερ Γουίλιαμς είναι από πολλές απόψεις ένας τυπικός ανήλικος εγκληματίας: κατάγεται από τον Νότο, είναι μαύρος, φτωχός και άνδρας και το θύμα του ήταν μια λευκή γυναίκα. Ήταν 17 ετών το 1986 όταν απήγαγε τη 16χρονη Αλέτα Μπαντς από ένα εμπορικό κέντρο, στη συνέχεια τη βίασε και την πυροβόλησε θανάσιμα.

Η μητέρα της Αλέτα, η Κάρολαϊν Μπαντς, δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή της για τον δολοφόνο της κόρης της: «Δεν με νοιάζει πόσο ετών ήταν. Ήταν αρκετά μεγάλος για να γνωρίζει καλύτερα. Θα μπορούσα να πατήσω τον διακόπτη και να μην έχω καμία τύψη. Την πυροβόλησε τρεις φορές στο μέτωπο. Της έβγαλε το μάτι έξω. Την πυροβόλησε στην καρδιά».

Ο Ντάνιελ Κρεγκ, εισαγγελέας της Ογκούστα, δήλωσε ότι αντιτάχθηκε στη χορήγηση χάρης στον κ. Γουίλιαμς επειδή οι ένορκοι έκριναν ότι η κατάλληλη απάντηση μιας πολιτισμένης κοινωνίας είναι η θανατική ποινή. Με βάση τους νόμους της Γεωργίας, στον Γουίλιαμς, που ήταν 17 ετών όταν διέπραξε τον φόνο, αποδόθηκαν κατηγορίες σαν να ήταν ενήλικος, αλλά ο εισαγγελέας ήταν εκείνος που αποφάσισε να ζητήσει την εσχάτη των ποινών.

Ο Γουίλιαμς χαρακτηρίζεται στα έγγραφα της φυλακής διανοητικά άρρωστος. Αναφέρουν ότι πάσχει από σχιζοφρενική διαταραχή, εξαιτίας της οποίας λατρεύει σαν θεό την ηθοποιό Σιγκούρνι Γουίβερ και ντύνεται στο κελί του με τα ρούχα του Λόουν Ρέιντζερ. Οταν ήταν έφηβος είχε κατηγορηθεί για διάφορα αδικήματα ­ σε μια περίπτωση είχε απειλήσει με μαχαίρι έναν 13χρονο συμμαθητή του.

Η αδελφή τού Γουίλιαμς, Αλεξάντρια Κλέμονς, και ο ετεροθαλής αδελφός του Ρόντνεϊ Μπλερ έχουν δώσει ένορκες καταθέσεις στις οποίες περιγράφουν την κακομεταχείριση που υφίσταντο από τη μητέρα τους όταν ήταν παιδιά. «Μια φορά τον χτυπούσε στα πόδια με ένα κατσαβίδι και ένα σφυρί» είπε η κυρία Κλέμονς.

Στη δίκη ο δικηγόρος του κ. Γουίλιαμς Ο. Λ. Κόλινς, ο οποίος στο μεταξύ έχει πεθάνει, δεν παρουσίασε κανένα στοιχείο για την παιδική ηλικία του πελάτη του. Πέντε ένορκοι βεβαίωσαν με καταθέσεις τους τον Σεπτέμβριο ότι αν γνώριζαν όσα είχε περάσει ο κ. Γουίλιαμς στην παιδική του ηλικία, καθώς και την ψυχική του ασθένεια, δεν θα τον καταδίκαζαν σε θάνατο. Γι' αυτόν τον λόγο ζήτησαν να του δοθεί χάρη.

Οι ειδικοί που έχουν μελετήσει το πρόβλημα των νεαρών θανατοποινιτών υποστηρίζουν ότι οι περισσότεροι μεγάλωσαν σε διαλυμένες οικογένειες και σε ένα περιβάλλον με ναρκωτικά, αλκοόλ, βία και ψυχασθένειες. Άλλοι λένε επίσης ότι δεν επιβεβαιώνεται από επιστημονικά στοιχεία η στερεότυπη εικόνα των έφηβων δολοφόνων ως αρπακτικών που δεν μπορούν να βρουν λύτρωση.

«Ακόμη και εκείνοι που είναι κυνικοί σχετικά με την αποκατάσταση των ενηλίκων παραδέχονται ότι οι έφηβοι είναι διαφορετικοί» δήλωσε ο Κρεγκ Χάνεϊ, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στη Σάντα Κρουζ. «Η ανθρώπινη φύση εξελίσσεται. Πολύ αργότερα στη ζωή κάποιου είσαι πρόθυμος να σηκώσεις τα χέρια και να πεις ότι δεν μπορείς να κάνεις πια τίποτα».


Τάσος Βαγενάς.

Ανθρώπινα Δικαιώματα. [Φωτεινή Παναγοπούλου].

Ανθρώπινα Δικαιώματα.

   Ανθρώπινα είναι τα δικαιώματα εκείνα, τα οποία έχει ο άνθρωπος από τη στιγμή που θα γεννηθεί μόνο και μόνο επειδή είναι άνθρωπος, χωρίς να λαμβάνεται υπόψιν καμία άλλη κοινωνική, οικονομική ή πολιτική παράμετρος. Από την αρχαιότητα ακόμα, υπήρξαν φανατικοί υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων: από τον Σοφοκλή στο έργο του «ΑΝΤΙΓΟΝΗ» όπου η πρωταγωνίστρια επικαλείται τον ύψιστο νόμο της φύσης, τα φυσικά δικαιώματα του ανθρώπου¨ έως τη Γαλλική Επανάσταση του Λόκ, του Μοντεσκιέ και του Ροβεσπιέρου που υπήρξε ύμνος στην διεκδίκηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου.

      Με την πάροδο των χρόνων, Διεθνείς Συνθήκες του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), δημιούργησαν άρθρα με τα οποία όλα τα μέλη δεσμεύονται να αναλάβουν δράση σε συνεργασία με τον οργανισμό, με σκοπό την επίτευξη του παγκόσμιου σεβασμού και την αναγνώριση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών δικαιωμάτων για όλους. Στην Ελλάδα συγκεκριμένα , τα ανθρώπινα δικαιώματα προστατεύουν: την προσωπική ασφάλεια και ελευθερία, την απαγόρευση βασανιστηρίων, το άσυλο της κατοικίας και το απαραβίαστο της ιδιωτικής ζωής, της ελευθερίας θρησκευτικής συνείδησης και τέλεσης της λατρείας, του ελεύθερου στοχασμού και έκφρασης με λόγό, γραφή, ή Τύπο, τη δωρεάν παιδεία, την ιδιοκτησία, την εργασία και την ελευθερία στην Τέχνη, την επιστήμη, την έρευνα, και τη διδασκαλία.

      Το θέμα όμως είναι ότι όλα τα παραπάνω ακούγονται κάπως «τέλεια», κάπως «ουτοπικά»… Ένας όμορφος κόσμος αγγελικά πλασμένος… Πώς όμως μιλάς για ανθρώπινα δικαιώματα όταν στις τριτοκοσμικές χώρες οι άνθρωποι πεινούν και διψούν? Πώς μιλάς για ισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα όταν οι γυναίκες στο Κονγκό, αφού βιαστούν, συγκεντρώνονται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης αιχμαλώτων και αναγκάζονται να παντρευτούν έναν από τους βιαστές τους, για να καταφέρουν να επιβιώσουν? Πώς μιλάς για δωρεάν παιδεία και ελευθερία σκέψης και έκφρασης σε έναν άνθρωπο που βλέπει την οικογένειά του να αποδεκατίζεται από ελονοσία και AIDS? Ακόμα όμως και στις ανεπτυγμένες χώρες άνθρωποι δεν μπορούν να δικαιωθούν  οι οικονομικοί ή πολιτικοί πρόσφυγες, οι μετανάστες, οι αλλόθρησκοι , οι άνθρωποι κατώτερων κοινωνικών τάξεων και ασθενέστερων κοινωνικά ομάδων, είναι φανερό ότι δεν έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους μεσίτες και τους βαρόνους των επιχειρήσεων. Ζουν στο περιθώριο, παραγκωνίζονται, και βιώνουν το ρατσισμό από όλους μας. Και παρ’ όλ’ αυτά δεν μπορούν να αντιδράσουν. Αλλά και να το κάνουν κανένας πλέον δεν τους ακούει. Είναι όλοι απασχολημένοι με την οικονομική κρίση. Τρομάρα τους!!!!!!  Κι όμως η τραγική διαπίστωση είναι άλλη: έχουμε φτάσει κι εμείς σε τέτοιο σημείο κατάντιας ώστε να αρνούμαστε να δώσουμε το χέρι μας στον άλλο άνθρωπο δίπλα, που ζητά απεγνωσμένα τη βοήθεια μας.

      Κι όμως παρόλο που λέμε ότι οι άνθρωποι αυτοί στερούνται τα δικαιώματά τους, ούτε κι εμείς πάμε πίσω. Γιατί τουλάχιστον αυτοί είναι θύματα τεράστιων οικονομικών συμφερόντων και συγκυριών. Εμείς όμως δεν έχουμε κανένα ελαφρυντικό. Ας το πάρουμε όμως από την αρχή το θέμα. Τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν να κάνουν εξ ορισμού με τον άνθρωπο. Ποιος όμως θεωρείται «άνθρωπος» σήμερα? Και απαντώ: αυτός που μπορεί να πληρώσει για να πάρει τον τίτλο αυτό, αυτός που έχει ένα «καλό» όνομα στην κοινωνία ή αυτός, που σαν εκ γενετής γυμνοσάλιαγκας, επισκέπτεται τακτικά τα γραφεία της εκάστοτε πολιτικής παράταξης που βρίσκεται στην εξουσία. Στην καθημερινότητά μας βέβαια η καταπάτηση είναι λίγο πιο «αδιαφανής». Κι όμως υπάρχει. Υπάρχει στις διαδηλώσεις των νέων όταν αστυνομικοί ξυλοκοπούν και διαλύουν τα πλήθη με δακρυγόνα. Υπάρχει στην απουσία ανθρωπισμού και συμπόνιας, που εκδηλώνεται με ρατσιστική συμπεριφορά εναντίον των μεταναστών και των αλλόθρησκων, στους οποίους αρνούμαστε τόσο δικτατορικά το δικαίωμα σε μια αξιοπρεπή εργασία, μια αξιοπρεπή ζωή και μια αξιοπρεπή λατρεία της θρησκείας τους. Υπάρχει στην τροποποίηση δημοσιογραφικών άρθρων από τους εκδότες τους προκειμένου να μην ενοχληθούν οι καλοπληρωτές τους. Υπάρχει στην προώθηση συγκεκριμένων πολιτικών παρατάξεων από τα ΜΜΕ. Υπάρχει στην κατευθυνόμενη ενημέρωση. Υπάρχει στο σχολείο, δίπλα μας, όταν εμείς οι ίδιοι αρνούμαστε στους συμμαθητές μας το δικαίωμα στη μόρφωση με την δήθεν «επαναστατική» συμπεριφορά μας (μόνο ένας μου έρχεται που θα μπορούσε δικαίως να διαδηλώσει). Υπάρχει στην υποτιθέμενη δωρεάν εκπαίδευση, στην ανεργία. Υπάρχει στο υπεροπτικό βλέμμα με το οποίο κοιτάζουμε τη γειτόνισσα γιατί πήρε καινούρια έπιπλα για το σπίτι, την ίδια στιγμή που εμείς έχουμε τα ίδια εδώ και έξι ολόκληρα χρόνια.

       Υπάρχει παντού γύρω μας. Υπάρχει στα πιο απλά καθημερινά πράγματα κι ας προσπαθούμε να την αγνοήσουμε. Βγάζουμε μεγαλεπήβολους λόγους για το τι πρέπει να κάνουν οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Κι όμως η αλλαγή πρέπει να ξεκινήσει από μέσα. Από εμάς τους ίδιους. Δεν είναι δυνατόν 300 βουλευτές να υπερνικήσουν τη θέληση 10.999.700 ανθρώπων. Μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο, απλά αλλάζοντας τους εαυτούς μας. Γιατί πολύ απλά εμείς είμαστε ο κόσμος.

Φωτεινή Παναγοπούλου.

Απόψεις, Θέσεις και Γνώμες για τα ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ. [Χρήστος Χριστόπουλος].

Απόψεις, Θέσεις και Γνώμες για τα ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ.

• Η απόλαυση βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων αποτελεί, ακόμα και σήμερα, περισσότερο μια θεωρητική διακήρυξη παρά μια κατοχυρωμένη και εφαρμοσμένη πραγματικότητα.
• Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι επινόηση του Δυτικού κόσμου. Όμως δεν αφορούν μόνο τους Δυτικούς, αλλά σε κάθε άτομο αδιακρίτως φυλής, χρώματος, φύλου, θρησκείας.
• Μια κοινωνία και ένα κράτος ειδικότερα, μπορεί να θεωρηθεί πολιτισμένο, εάν και εφόσον αποδέχεται ειλικρινά και ανεπιφύλακτα την οικουμενική διακήρυξη των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
• Στις δημοκρατικά οργανωμένες κοινωνίες τα δικαιώματα των άλλων είναι οι δικές μας υποχρεώσεις.
• Οι ισχυροί της γης, δυστυχώς, χρησιμοποιούν τα ανθρώπινα δικαιώματα κατά το «δοκούν». Άλλοτε, με πρόσχημα την καταπάτηση των δικαιωμάτων επεμβαίνουν εξυπηρετώντας τα συμφέροντά τους. Άλλοτε, πάλι, αδιαφορούν για την καταπάτησή τους.
• Αν δεχθούμε ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα απορρέουν από το ανθρωπισμό, το ζητούμενο, στην εποχή μας, είναι να στραφούμε στον άνθρωπο. Τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν τη λογική απόληξη του αιτήματος για μια κοινωνία αγάπης, για έναν κόσμο θεμελιωμένο στα ανθρωπιστικά ιδεώδη.
• «Κάθε μέρα πεθαίνουν στον κόσμο από πείνα 27.000 άνθρωποι, 10.000.000 το χρόνο. Ενώ 400.000.000 άνθρωποι παρουσιάζουν μια κατάσταση οξύτατου υποσιτισμού, κάποια επιχείρηση προσφέρει στην αγορά τροφές αδυνατίσματος για γάτες».  

Π. Βότσης

• Σήμερα το ζήτημα των ανθρώπινων δικαιωμάτων δεν είναι πλέον «εσωτερική υπόθεση» της κάθε χώρας και της κάθε κυβέρνησης. Ο Ο.Η.Ε. αναγορεύεται σε θεσμικό παγκόσμιο προστάτη των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
• «Ο πληθυσμός των παιδιών έχουν πληρώσει ακριβά την κατακτητική μανία των ενηλίκων. Έχουν σκοτωθεί παιδιά στις βομβαρδισμένες πόλεις, έχουν εξοριστεί με τους γονείς τους, έμειναν νηστικά από τις επιτάξεις των τροφίμων, έμειναν αμόρφωτα, έμειναν ορφανά στους δρόμους».

Χρ. Μαλαβίτσης

• «Οι αυριανοί άνθρωποι δε θα έχουν περίπου παιδική ηλικία».

Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος

• «Γυναίκα, αν θες αντρίκια να δουλέψεις για τον ξεσκλαβωμό σου, δε φτάνει να κάψεις, να σκορπίσεις, να ξοδέψεις το χρυσάφι, τη σμύρνα στο νέο βωμό. Μέσα σου πρώτα κάψε το τριπλό ξόανο που τους δούλους κάνει: συνήθεια, κέρδος, προλήψεις. Και κάψε και του παλαιού καιρού τα παραμύθια κι ας είναι όμορφα, μια για πάντα κάψε».

Κ. Παλαμάς

• Από κάθε πλευρά ο αγώνας για την πραγματική ισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα είναι υπόθεση παιδείας και ανθρωπισμού.
• Η τρίτη ηλικία είναι οι απόμαχοι της ζωής. Εργάστηκαν, κουράστηκαν, πρόσφεραν. Σ’ αυτή, λοιπόν, την κρίσιμη καμπή χρειάζονται τη βοήθειά μας, τη ζεστασιά, τη θαλπωρή και όχι την αδιαφορία και την περιφρόνηση.
• «Η επαιτεία είναι πολιτικό ζήτημα. Ο πλούτος έχει τριπλασιαστεί σε όλο τον πλανήτη, αλλά η κοινωνία της υπεραφθονίας είναι για τους λόγους που τον μοιράζονται, έχοντας εξοστρακίσει στο περιθώριο εκατομμύρια ανθρώπους».

Άρτεμις Καλαβάνου

• Μια μορφή περιθωριοποίησης και αποκλεισμού (από την κοινωνία και την πολιτεία) βιώνουν και τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Παρότι γίνονται κάποιες προσπάθειες, δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι πλήρως ενταγμένοι στα κοινωνικά δρώμενα.
• Η «άλωση» του ιδιωτικού βίου μαρτυρεί την αδυναμία του σύγχρονου ανθρώπου να ζει ελεύθερος και αυτόνομος.
• «Άνθρωπος χωρίς θρησκεία είναι ίππος χωρίς χαλινό».
• «Είναι καλύτερο να μην έχει κανείς Θεό παρά να έχει έναν ώμο και βάρβαρο, ο αθεϊσμός είναι προτιμητέος από το φανατισμό και την έλλειψη ανοχής».

Βολταίρος

• Σκότωμα του περιβάλλοντος σημαίνει ενσυνείδητη ή ασυνείδητη αυτοκτονία των ανθρώπων, όσων νομίζουν, ανοήτως, ότι θα μπορέσουν να εξαιρεθούν.
• Η φιλοζωία συνιστά δείκτη προόδου στον τομέα της ηθικής  και του πολιτισμού.
• Οι συμπολίτες μας που ενισχύουν τους ζωολογικούς κήπους, όπου τα ζώα ζουν στη φυλακή χωρίς να έχουν καταδικαστεί για κάτι, είναι συνηθισμένοι στη λογική της φύσης – θεάματος, της φύσης σαν καταναλωτικό προϊόν.

Χρήστος Χριστόπουλος.

Ανθρώπινα Δικαιώματα. Οικουμενική Διακήρυξη. Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Ιστορικό. [Παναγιώτης Νομικός].

Ανθρώπινα Δικαιώματα.

Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι «βασικά δικαιώματα και θεμελιώδεις ελευθερίες που δικαιούνται όλοι οι άνθρωποι», τα οποία περιλαμβάνουν αστικά και πολιτικά δικαιώματα όπως το δικαίωμα στη ζωή και την ελευθερία, την ελευθερία σκέψης και έκφρασης, καθώς και την ισότητα ενώπιον του νόμου. Στα ανθρώπινα δικαιώματα περιλαμβάνονται, επίσης, κοινωνικά, πολιτιστικά και οικονομικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα της συμμετοχής στον πολιτισμό, το δικαίωμα στην τροφή, την εργασία και την εκπαίδευση.
    Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα. Είναι προικισμένοι με λογική και συνείδηση, και οφείλουν να συμπεριφέρονται μεταξύ τους με πνεύμα αδελφοσύνης.  [1ο Άρθρο της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Ο.Η.Ε.].

Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

Η Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα είναι μια διακήρυξη που υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (A/RES/217, 10 Δεκεμβρίου 1948), περιγράφοντας την άποψή τους για τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Το προσχέδιο γράφτηκε από τον Τζων Πήτερς Χάμφρεϋ από τον Καναδά, με τη βοήθεια της Ελέανορ Ρούσβελτ από τις ΗΠΑ, του Ρενέ Κασίν από τη Γαλλία, του Π. Σ. Τσάνγκ από την Κίνα και άλλων.

Παρ' όλο που δεν είναι νομικά δεσμευτικό έγγραφο, έγινε η βάση για δύο νομικές συνθήκες, το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα και το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα. Συνεχίζει να αναφέρεται από ακαδημαϊκούς, νομικούς και συνταγματικά δικαστήρια. Υπάρχει ασυμφωνία μεταξύ διεθνών δικηγόρων για το ποια σημεία της αντιπροσωπεύουν διεθνές εθιμικό δίκαιο. Οι απόψεις κυμαίνονται μεταξύ μερικών άρθρων και ολόκληρης της διακήρυξης.

Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ).

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), συχνά αναφέρεται ανεπίσημα και ως «Δικαστήριο του Στρασβούργου», ιδρύθηκε με σκοπό να συστηματοποιήσει την εξέταση προσφυγών που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα κατά των κρατών μελών βάσει της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), η οποία υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 1950. Έργο του Δικαστηρίου είναι ο έλεγχος της εφαρμογής της Σύμβασης, εκδικάζοντας προσφυγές πολιτών κατά παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων οι οποίες διαπράχθηκαν από κράτη μέλη.

Πρόκειται για τον πρώτο σε διεθνές επίπεδο δικαστικό μηχανισμό προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παρέχει τη δυνατότητα τόσο διακρατικής όσο και ατομικής προσφυγής, μετά την εξάντληση των εσωτερικών ένδικων μέσων. Η Επιτροπή Υπουργών επιμελείται της πιστής εφαρμογής και εκτέλεσης των αποφάσεων του ΕΔΑΔ εκ μέρους των κρατών μελών.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εδρεύει στο Στρασβούργο. Κάθε κράτος μέλος της Σύμβασης διαθέτει σε αυτό έναν δικαστή. Από ελληνικής πλευράς, μετέχει, με την παράλληλη ιδιότητα του Αντιπροέδρου του Δικαστηρίου, ο Καθηγητής κ. Χρήστος Ροζάκης.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είναι τελείως διαφορετικό από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, το οποίο είναι όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εδρεύει στο Λουξεμβούργο και μεριμνά για την ορθή εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου.

Το ιστορικό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Στήλη με τον Κώδικα του Χαμουραμπί.
Στην αρχαία Μεσοποταμία μαρτυρούνται από το 2350 Π.Κ.Χ. περίπου οι αρχαιότεροι νομικοί κώδικες οι οποίοι περιλάμβαναν σε κάποιο βαθμό την έννοια του δικαιώματος. Ο αρχαιότερος νομικός κώδικας που σώζεται ως σήμερα είναι ο νεοσουμερικός Κώδικας του Ουρ-Ναμμού (περ. 2050 Π.Κ.Χ.). Στη γνωστότερη σειρά νόμων, τον Κώδικα του Χαμουραμπί (περ. 1780 Π.Κ.Χ.), περιέχονται κανόνες — και ποινές σε περίπτωση παραβίασης των κανόνων — που ρυθμίζουν μια σειρά από ζητήματα όπως τα δικαιώματα των γυναικών, των παιδιών και των δούλων.

Στους προλόγους αυτών των κωδίκων γίνεται επίκληση στους Μεσοποτάμιους θεούς με σκοπό την θεϊκή επικύρωση. Η προέλευση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις κοινωνίες συχνά πήγαζε από θρησκευτικά ιερά κείμενα. Οι Βέδες, η Βίβλος, το Κοράνι και τα Ανάλεκτα του Κομφούκιου είναι μεταξύ των αρχαίων γραπτών πηγών που πραγματεύονται με ζητήματα όπως τα καθήκοντα, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του ατόμου. Παρόμοια, ποικίλες φιλοσοφικές ιδέες περιλάμβαναν αντιλήψεις που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως ανθρώπινα δικαιώματα.

Ο Κύλινδρος του Κύρου του Μέγα, ιδρυτή της αχαιμενιδικής Περσικής Αυτοκρατορίας (Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο).

Αξιοσημείωτη θέση στο ιστορικό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει ο Κύλινδρος του Κύρου του 539 Π.Κ.Χ., ο οποίος έχει περιγραφεί ως «η πρώτη διακήρυξη ανθρωπίνων δικαιωμάτων» της ιστορίας. Τα Ήδικτα (Διατάγματα) του αυτοκράτορα Ασόκα της Ινδίας (272-231 Π.Κ.Χ.) αποτελούν κοινωνικές και ηθικές εφαρμογές αρχών του Βουδισμού. Το Σύνταγμα της Μεδίνας του 622 Κ.Χ., το οποίο συντάχθηκε από τον Μωάμεθ, αποτέλεσε επίσημη συμφωνία μεταξύ των φυλών που ζούσαν στη Μεδίνα και περιλάμβανε Μουσουλμάνους, Εβραίους και παγανιστές. Η αγγλική Magna Carta του 1215 έπαιξε ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην ιστορία της αγγλικής νομοθεσίας, αλλά και στη σύγχρονη διεθνή και συνταγματική νομοθεσία.

Η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, η οποία κυρώθηκε από την Γαλλική Εθνοσυνέλευση στις 26 Αυγούστου 1789.

Πολλοί από τους σύγχρονους νόμους και οι περισσότερες από τις σύγχρονες ερμηνείες περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων προέρχονται από την σχετικά πρόσφατη ιστορία. Η αγγλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων (Bill of Rights) του 1689 καθιστούσε παράνομες μια σειρά καταπιεστικών κρατικών ενεργειών στο Ηνωμένο Βασίλειο. Δύο σημαντικές επαναστάσεις έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα, η μία στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1776 και η άλλη στη Γαλλία το 1789, οι οποίες οδήγησαν στην υιοθέτηση της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη αντίστοιχα, κατοχυρώνοντας ορισμένα βασικά δικαιώματα. Επιπρόσθετα, η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων της Βιρτζίνια του 1776 καθιέρωσε κάποια θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες.

Ακολούθησε η πρόοδος στη φιλοσοφία περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων από φιλοσόφους όπως ο Αμερικανός Τόμας Πέιν, ο Άγγλος Τζον Στιούαρτ Μιλ και ο Γερμανός Γκέοργκ Χέγκελ κατά τη διάρκεια του 18ου και του 19ου αιώνα. Ο όρος «ανθρώπινα δικαιώματα» ήρθε σε ύπαρξη πιθανώς στην περίοδο μεταξύ του έργου Δικαιώματα του Ανθρώπου του Πέιν και των κειμένων του Γουίλιαμ Λόιντ Γκάρισον στην εφημερίδα The Liberator ο οποίος έγραψε ότι προσπαθούσε να στρατεύσει τους αναγνώστες του «στο μεγάλο αγώνα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Στην Ελλάδα τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι κατοχυρωμένα σύμφωνα με το σύνταγμα (άρθρα 4 έως 25).

Παναγιώτης Νομικός.

ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ. [Τάκης Βασιλακόπουλος].

ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

•         Άμα μπορούσαμε να γράψουμε έναν όρο που να περιγράφει απολύτως τα ανθρώπινα δικαιώματα τότε αυτός θα ήταν ο εξής: Ανθρώπινα δικαιώματα είναι δικαιώματα και ελευθερίες στα οποία έχουν δικαίωμα όλοι οι άνθρωποι. Αυτή η πρόταση και μόνο επεξηγεί πλήρως και χωρίς αμφιβολίες την κατάσταση που πρέπει να επικρατεί σχετικά με τα δικαιώματα, ατομικά και μη. Όμως όπως αναφέρθηκε πριν σε χώρες στις οποίες δεν κυριαρχεί ακόμα η δημοκρατία αυτό είναι ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Δικαίωμα στην τροφή, στο νερό, στη στέγαση, καθιερωμένα προνόμια που πρέπει να δίνονται στον καθένα ανεξαιρέτως οικονομικής κατάστασης ή φύλου. Βέβαια αυτά είναι τα βασικά μόνο και μόνο για να επιβιώσει κάποιος. Το ερώτημα είναι, τι γίνεται αν καταστρατηγηθούν αυτά τα δικαιώματα;

•         Τα αποτελέσματα τα βλέπουμε στην Αφρική, μια ήπειρος διάσημη για τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης που προσφέρει στους κατοίκους της. Εξαθλίωση, φτώχεια, αρρώστιες είναι οι πιο συνηθισμένες λέξεις που περιγράφουν το χάος που επικρατεί {εκεί}. Βέβαια τώρα πια αυτό δεν είναι φαινόμενο αποκλειστικά στην Αφρική αλλά παγκόσμιο. Ακόμα και στην Ευρώπη και την Αμερική, τα φαινομενικά πιο εύπορα μέρη του πλανήτη. Ίσως το λάθος που γίνεται είναι, ότι εξισώνουμε τον πλούτο με τα δικαιώματα. Απλούστατα σε μια ήπειρο που διαρκώς {προοδεύει} και ζητάει λογικό είναι οι άνθρωποι -ρομπότ στους οποίους στηρίζεται η παραγωγή να μετατρέπονται σε απρόσωπα και άβουλα όντα τα οποία χάνουν τον αυτοσεβασμό τους μα πιο σημαντικό να χάνουν την ψυχή τους. Που σημαίνει πως δέχονται ένα μεγάλο πλήγμα στην ψυχική τους ηρεμία χωρίς να το καταλαβαίνουν, και αυτό πιστεύω είναι το μεγαλύτερο δικαίωμα που μπορεί να χάσει κάποιος.

•         Ζώντας σε μια εποχή με οικονομικές δυσκολίες, σε μια εποχή που ανασυνθέτουμε ότι μας είναι γνωστό το ίδιο γίνεται και με τους θεσμούς μας, τις αξίες μας, καθώς και με τα δικαιώματα μας. Ναι τα δικαιώματα μας, όσο παράδοξο και αν ακούγεται αυτό αρχίζουν να φθίνουν και αυτό επειδή στην προσπάθεια μας να επιβιώσουμε, οικονομικά και κοινωνικά τα θεωρούμε δεδομένα, σχεδόν ασήμαντα κάποιες φορές. Τι γίνεται όμως ταυτόχρονα σε άλλες χώρες, τριτοκοσμικές όπως τις αποκαλούμε, στις οποίες η δημοκρατία δεν είναι και τόσο διαδεδομένη;

•         Ως άνθρωποι σιγά-σιγά χάνουμε τον αυτοσεβασμό μας, την αξιοπιστία μας, την εμπιστοσύνη μας και υποβαθμίζουμε τον ίδιο μας τον εαυτό σε έναν απλώς ζωντανό οργανισμό. Οπότε γίνεται προφανές ότι στους πιο πολλούς ανθρώπους σε σχεδόν όλο τον κόσμο γίνεται μια μερική ή ολική {παράβλεψη} των δικαιωμάτων τους, φυσικών και ψυχικών. Σίγουρα οι διαφωτιστές δεν θα οραματιζόντουσαν ένα τέτοιο ευοίωνο μέλλον για αυτό που πάλεψαν πιο πολύ. Αυτό το συμπέρασμα μας οδηγεί σε τρεις λύσεις επίλυσης του προβλήματος. Να βρούμε την αρχή του προβλήματος, να ψάξουμε λύσεις για την τωρινή λύση του ή να κάνουμε πως δεν βλέπουμε και δεν ξέρουμε{για άλλη μια φορά}.Παγκοσμίως γνωστή και εφαρμόσιμη είναι η Τρίτη λύση, παρόλα αυτά υπάρχουν και μικρές μειονότητες που προσπαθούν να εφαρμόσουν την δεύτερη λύση.

Σίγουρα η προσπάθεια τους είναι φιλότιμη. Όμως δεν φαίνεται να αποδίδει καρπούς. Επομένως μήπως ήρθε η ώρα να στραφούμε προς την πρώτη λύση;  Δεν νομίζετε; Ο κύριος σκοπός της πρώτης λύσης είναι να αναλύσει τα αίτια και μετά να βρει λύσεις. Όπως αναφέρθηκε η πλειονότητα των ανθρώπων παροδικά και προοδευτικά αρχίζει να έχει πιο σημαντικές ασχολίες από το να σκέφτεται σοβαρά τα δικαιώματα της. Σίγουρα σε αυτό συμβάλλει τα μέγιστα ο εργασιακός φόρτος που έχουν, που έχει ως αποτέλεσμα να μην νοιάζονται ιδιαίτερα για τα δικαιώματα τους. Σαφώς και οι καθημερινές δουλειές που πρέπει να διατελέσουμε κάθε μέρα είναι μια καλή δικαιολογία, μια πολύ καλή δικαιολογία για να κρύψουμε τον κύριο ένοχο, εμάς. Ναι, ΕΜΕΙΣ είμαστε οι κύριοι υπεύθυνοι για το χάσιμο των δικαιωμάτων, ΕΜΕΙΣ φταίμε που ακόμα δεν έχουμε κατανοήσει το μεγαλύτερο δικαίωμα μας, το δικαίωμα στην ΖΩΗ. Σε μια ζωή χωρίς άγχος για την οικονομική σου επιβίωση, αλλά για το πόσο δημιουργικός μπορείς να γίνεις. Αυτό είναι το μέλλον των δικαιωμάτων. Δεν φαίνεται ωραίο; Εξάλλου όλοι κάτω από την ίδια στέγη δεν είμαστε; 

Τάκης Βασιλακόπουλος